Przygotowaliśmy dla Was listę postanowień noworocznych skupionych wokół zagadnienia finansów osobistych, która może stanowić ciekawą inspirację przy planowaniu własnych celów. Uszeregowaliśmy je w kolejności, w jakiej sugerujemy podejmowanie kolejnych kroków. Możecie przejść zgodnie z listą przez cały proces albo wybrać te, które najbardziej Wam odpowiadają.

1. Poszerz wiedzę z zakresu finansów osobistych

Edukacja finansowa w Polsce praktycznie nie istnieje. Większości z nas brakuje podstawowych wiedzy i umiejętności, które pozwoliłyby nam na podejmowanie rozsądnych i świadomych decyzji w zakresie ekonomii i finansów, czyli tzw. kompetencji finansowej. Jak je poszerzyć? Najważniejsza jest regularność. Wygospodaruj w swoim grafiku czas, który regularnie poświęcać będziesz na poszerzanie wiedzy o finansach. To może być dwadzieścia minut dziennie czy godzina dwa razy w tygodniu. Ważne, abyś wyrobił sobie nawyk, a zatem postaraj się zaplanować ten czas na konkretną porę dnia/tygodnia i zadbaj, aby nic Ci wówczas nie przeszkadzało. 

W tym czasie możesz na przykład czytać książki o finansach osobistych. Czytając, sporządzaj notatki, a przeczytane porady staraj się od razu wcielać w życie. Co istotne, nie musisz od razu ich kupować - rozejrzyj się, być może w pobliżu posiadasz dobrze zaopatrzoną bibliotekę, w której znajdziesz interesujące Cię pozycje. Możesz także skorzystać z biblioteczki Finax, do której regularnie dołączamy nowe tytuły - na naszym blogu znajdziesz recenzje m. in. książek takich jak Your Money Or Your Life czy Playing with Fire.

Warto obserwować strony internetowego specjalistów, jak Michała Szafrańskiego z blogiem Jak oszczędzać pieniądze?, Annę Smolińską z blogiem Kobieta Inwestuje i Tomasza Jaroszka z DoradcaTV. Wiele przydatnych materiałów znaleźć możesz również w zakładce Finanse Osobiste na naszym blogu. Warto zasubskrybować jeden z podcastów o finansach osobistych. Znajdziesz je zarówno na indywidualnych stronach internetowych, np. wspomnianych w akapicie wyżej autorów, jak i w serwisach streamingowych (np. Spotify). To świetny sposób na wykorzystanie czasu spędzanego na staniu w korkach czy bieganiu. 

Edukacja finansowa należy do głównych celów przyświecających naszej działalności, dlatego Finax stale pomaga rozwijać się finansowo. Jeżeli brak Ci informacji na jakiś temat lub dane zagadnienia wciąż nie są jasne, napisz do nas, a my chętnie odpowiemy na Twoje pytania w ramach formatu Finax radzi, który możesz znaleźć w serwisach YouTube, Spotify, Podbean, Google Podcast, a także Apple Podcast. Wystarczy, jeśli zgłosisz problem poprzez specjalny formularz bądź też za pośrednictwem naszych kanałów społecznościowych, a my zajmiemy się tematem.

Pamiętaj, że nawyki finansowe wynosi się z domu, a rodzice stanowią dla nastolatków najważniejsze źródło informacji o finansach osobistych. Niedawno na naszym blogu pisaliśmy, w jaki sposób rozmawiać o pieniądzach z dziećmi. Jeżeli masz dzieci, zadbaj zatem o to, aby od najmłodszych lat kształtować w nich odpowiednie postawy.

2. Ureguluj wszystkie zaległe zobowiązania finansowe

W Nowy Rok warto wejść z czystym kontem. Zacznij zatem od przyjrzenia się wszystkim swoim zobowiązaniom finansowym. Najlepiej weź do ręki kartkę i wypisz wszystkie zaległości - zanotuj, jakie kwoty jesteś dłużny i kto jest Twoim wierzycielem, a następnie oblicz sumę ich wartości.  Jeżeli jest to możliwe, postaraj się spłacić je od ręki. Często jednak narosłe zobowiązania przekraczają nasze możliwości. Warto zatem opracować plan, zgodnie z którym będziesz mógł się z nimi uporać. Polecamy na przykład bezpłatny, 5-tygodniowy kurs stworzony przez Michała Szafrańskiego. To świetne narzędzie, które nie tylko pomaga w samodzielnym wyjściu z długów, ale również pozwala na długotrwałe uzdrowienie swoich finansów osobistych, a dodatkowo jest dostępne zupełnie za darmo.

Pamiętaj, że kluczem do pozbycia się długów raz na zawsze jest zaprzestanie zaciągania kolejnych. Najlepszym sposobem, aby ustrzec się wpadnięcia w spiralę zadłużenia jest natomiast odpowiedzialne podejście do bieżących wydatków. W tym mogą z kolei pomóc Ci nasze kolejne propozycje.

3. Zacznij prowadzić swój domowy budżet

Prowadzenie budżetu domowego to absolutna podstawa zdrowych finansów osobistych. Dlaczego warto to robić? Po pierwsze, domowy budżet pozwala skrupulatnie monitorować swoje przepływy finansowe, dając tym samym poczucie kontroli nad własnymi pieniędzmi i zwiększając nasze poczucie bezpieczeństwa. Po drugie, monitorowanie wpływów oraz wydatków umożliwia ich optymalizację oraz świadome planowanie, dzięki któremu jesteśmy w stanie odpowiednio przygotować się na nadchodzące okoliczności. Ostatecznie znamy wiele historii o tym, w jaki sposób zaczęcie prowadzenia budżetu przyczyniło się do przełomowych zmian w czyjejś sytuacji finansowej, ale nigdy nie słyszeliśmy, aby ktokolwiek żałował takiej decyzji.

Prowadzenie budżetu warto zacząć od prześledzenia swoich finansów w przeszłości. W tym celu przejrzyj dotychczasowe wydatki swojej rodziny. Dobrze będzie uwzględnić maksymalnie długi okres, aby móc uśrednić zdobyte dane. Postaraj się wziąć pod lupę kilka miesięcy, a nawet cały miniony rok. Jeżeli większość transakcji realizujesz kartą płatniczą oraz korzystasz z bankowości elektronicznej, zadanie to będzie o wiele prostsze. Listę transakcji zrealizowanych w ubiegłym roku możesz pobrać w pliku csv. Jeżeli na co dzień posługujesz się gotówką, postaraj się oszacować, ile wynosi suma Twoich rocznych wydatków. Nie zapomnij uwzględnić transakcji dokonywanych bezgotówkowo (np. realizowanych za pomocą bonów, kart podarunkowych czy benefitów z zakładu pracy). Następnie przeanalizuj wszystkie wpływy na konta. Możesz skorzystać z przygotowanego przez nas szablonu.

Teraz masz już świadomość, jakimi kwotami obracasz w skali miesiąca i/lub roku. Przygotuj zatem plan na kolejny miesiąc. Zastanów się, jakim dochodem będziesz dysponować w styczniu, a następnie spisz wszystkie planowane wydatki. Przez cały miesiąc staraj się dokładnie śledzić swoje wydatki - jeżeli operujesz gotówką, pamiętaj, aby zbierać paragony lub zapisywać wydawane kwoty. Na koniec miesiąca podlicz swój rachunek za styczeń. Zastanów się, które wydatki były niepotrzebne, jakich kosztów zapomniałeś uwzględnić i które z pozostałych mogłeś lepiej oszacować. Wyciągnij wnioski i skorzystaj z nich, planując kolejny miesiąc. 

Planowanie budżetu wymaga skrupulatności i regularności - stanie się jednak o wiele łatwiejsze, gdy wypracujesz sobie niezbędne nawyki. Warto uwzględnić w swoim planie tygodnia 15 minut (na przykład w niedzielne wieczory), które regularnie poświęcać będziesz swoim finansom. Na rynku dostępnych jest coraz więcej aplikacji ułatwiających zarządzanie prywatnym budżetem. 

4. Zdefiniuj długoterminowe cele finansowe

O wiele łatwiej jest trafnie ocenić stan swoich finansów i zaplanować przyszły budżet, jeżeli wiesz, jakie są Twoje długoterminowe cele finansowe. Zastanów się, do czego sam pragniesz dążyć. Planujesz zakup domu albo mieszkania? Oszczędzasz na wkład własny lub chciałbyś zmienić samochód? A może Twoje plany obejmują wcześniejsze przejście na wyższą emeryturę lub zapewnienie dzieciom edukacji za granicą? Albo masz jeszcze inne marzenia, które wiążą się z koniecznością zebrania większej kwoty?

Tylko Ty sam możesz odpowiedzieć sobie na te pytania. Ważne jednak, abyś znał swoje cele i wiedział, z czym się one wiążą. Zastanów się, jakie kwoty będą potrzebne na ich realizację i w jakim horyzoncie czasowym chciałbyś je osiągnąć. Niech będą one ambitne, ale realne. Pamiętaj, że różne cele nie muszą wykluczać się wzajemnie. Możesz oszczędzać jednocześnie z myślą o kilka różnych celach, choć warto robić to oddzielnie, np. na oddzielnych kontach, co pozwoli odpowiednio dobrać ewentualną strategię inwestycyjną.

Dodatkowo, jasno sformułowane cele działają motywująco. O tym, jak wyznaczać swoje priorytety, aby osiągać cele finansowe, możesz przeczytać na naszym blogu.

5. Zoptymalizuj swoje wydatki

Prowadzenie domowego budżetu to świetny punkt wyjścia ku optymalizacji dokonywanych wydatków. Jeżeli dysponujesz już przeglądem wydatków, o którym pisaliśmy szerzej w poprzednim punkcie, to pierwszy krok masz już za sobą. Przyjrzyj się teraz dokładnie tej liście i zadaj sobie kilka kluczowych pytań przy każdej ze znajdujących się na niej pozycji. Czy dany wydatek był absolutnie niezbędny? Czy mógłbyś z niego zrezygnować bez większego żalu? Czy mogłeś zapłacić za to samo mniej, znajdując korzystniejszą ofertę lub decydując się na niższy standard danej usługi lub produktu?

Przejrzyj swoje opłaty za usługi subskrypcyjne, które zazwyczaj pobierane są z konta automatycznie, i sprawdź, czy na pewno korzystasz z każdej z nich. Rozważ także zmianę operatora sieci komórkowej lub banku, jeżeli oferta Twojego obecnego jest mniej korzystna niż konkurencji. Pomyśl, czy nie mógłbyś zaoszczędzić, kupując niektóre z najczęściej nabywanych przez Ciebie produktów w pakiecie. Upewnij się również, że nie przepłacasz, gdy chodzi o najdroższe pozycje w Twoim budżecie. Czy cena, którą płacisz za wynajem odpowiada cenom rynkowym? A może jako singiel właściwie nie potrzebujesz tak przestronnego mieszkania, a zaoszczędzone pieniądze mógłbyś spożytkować inaczej, zyskując w ten sposób o wiele więcej radości? Warto wyciągnąć wnioski z błędów popełnianych w mijającym roku i nie pozwolić im się powtórzyć w roku kolejnym.

Mówiąc o optymalizacji wydatków nie sposób nie wspomnieć o idei minimalizmu, którą warto spróbować wcielić w swoje życie wraz z początkiem nowego roku. O minimalizmie w finansach i o tym, w jaki sposób może on pomóc nie tylko w racjonalny sposób ograniczyć wydatki, ale i zmaksymalizować radość z życia, pisaliśmy również na naszym blogu.

6. Zastanów się, jak możesz podwyższyć swoje dochody

Dobrym pomysłem na rozpoczęcie nowego roku będzie także przyjrzenie się drugiej stronie budżetu - wpływom finansowym. Im są one większe, tym więcej nadwyżki finansowej możemy wygospodarować, a co za tym idzie - pozwolić sobie na więcej wydatków, ale też więcej zaoszczędzić i/lub zainwestować. O ile jednak ograniczenie wydatków wydaje nam się dosyć intuicyjne, o tyle wygenerowanie wyższych dochodów może okazać się już dużo trudniejszym zadaniem. W jaki sposób możesz zwiększyć swoje wpływy?

Przede wszystkim możesz rozejrzeć się za pracą dodatkową. Niekoniecznie chodzi tu o dodatkowe pół lub więcej etatu. Czasem istotnym zastrzykiem finansowym mogą okazać się nawet dochody z kilku dodatkowych godzin pracy w tygodniu. Świetnym przykładem jest tutaj udzielanie korepetycji czy prywatnych lekcji z obszaru, na którym dobrze się znasz. Stawki z najbardziej podstawowych przedmiotów oscylują (w zależności od lokalizacji) wokół 50 zł za godzinę, co przy 3 godzinach tygodniowo pozwala na dodatkowy zarobek 600 zł w skali miesiąca, a wartość ta znacznie rośnie, kiedy mówimy o dzieleniu się wiedzą specjalistyczną.

Możemy również pomyśleć o połączeniu z pracą naszych zainteresowań, szukając możliwości wygenerowania dodatkowych środków, jednocześnie uprawiając swoje hobby. Być może jesteś pasjonatem fotografii i mógłbyś zacząć dorabiać, wykonując amatorskie sesje zdjęciowe? A może uwielbiasz zwierzęta i w zamian za drobną opłatę mógłbyś od czasu do czasu zająć się czyimś pupilem?

Jeżeli mamy stałego pracodawcę (niekoniecznie pracując na etat), zastanówmy się, czy nie nadszedł już moment na negocjację podwyżki. Koniec roku to dobry czas, aby podsumować swoje osiągnięcia oraz poczynione postępy i porozmawiać o przyszłości, również w kontekście warunków dalszej współpracy. Warto rozejrzeć się wcześniej, jak kształtują się stawki na podobnych stanowiskach u konkurencji oraz jak wygląda sytuacja na rynku. Być może zmiana pracodawcy może okazać się dobrym pomysłem. Dodatkowo, pamiętajmy, że jeżeli zależy nam na pozostaniu w tej samej firmie, a pracodawca nie może pozwolić sobie na zwiększenie naszego wynagrodzenia, możemy renegocjować również pozostałe warunki zatrudnienia - np. korzystniejszą formę prawną umowy, elastyczny czas pracy, system premiowy czy dodatkowe benefity, które finalnie również przełożą się na lepszą kondycję finansową naszego gospodarstwa domowego.

7. Zacznij oszczędzać

Jeśli chcesz osiągnąć swoje cele finansowe, musisz nauczyć się oszczędzać. Jeżeli jeszcze tego nie potrafisz, nowy rok to świetna okazja, aby włączyć do swojego życia nowe nawyki. Pamiętaj, że nie musisz odkładać dużych kwot, aby oszczędzać efektywnie. Kluczowym jest, aby robić to konsekwentnie. 

Najprostszym rozwiązaniem będzie wyznaczenie sobie kwoty, którą regularnie przelewać będziesz na swój rachunek inwestycyjny lub oszczędnościowy. Najlepiej robić to zawsze tego samego dnia miesiąca, np. tuż po wpłynięciu na Twoje bieżące konto wypłaty, co pozwoli uniknąć niechcianych pokus.

Innym sposobem jest natomiast skorzystanie z programów automatycznego oszczędzania, których jakąś formę oferuje większość banków (m. in. ING Bank Śląski, PKO Bank Polski, mBank czy Credit Agricole). Najczęściej polegają one na zaokrąglaniu wydawanych kwot w górę (do pełnej wartości, np. 5 zł czy 10 zł) oraz automatycznym transferze reszty na odrębne konto. Dla przykładu, jeżeli wybierzemy program zaokrąglający nasze wydatki do pełnych 10 zł, przy zakupie za 17,99 zł bank automatycznie przeniesie 2,01 zł na Twój rachunek oszczędnościowy. Niektóre banki oferują również możliwość ustalenia określonego % od wartości wydawanej sumy. Jeżeli, dla przykładu, ustalimy go na 10%, przy wydaniu 17,99 zł na konto oszczędnościowe trafi 1,80 zł. 

Takie rozwiązania sprawdzą się w szczególności, jeżeli masz opory przed jednorazowym rozstaniem się z większą kwotą. W ten sposób w “niewidoczny” sposób możesz odkładać drobne kwoty przy każdej transakcji. 

8. Zbuduj poduszkę finansową

Życie bywa nieprzewidywalne. Być może rok temu ktoś jeszcze w to wątpił, 2020 nie pozostawił jednak wielu złudzeń. Choroba, utrata pracy, nagła awaria samochodu czy inne nieoczekiwane wydatki - takie sytuacje przydarzają się każdemu. Warto być na nie przygotowanym.

Aby nie dopuścić do sytuacji, w której problemy urosną do krytycznych rozmiarów i wymuszą zaciągnięcie pożyczek na niekorzystnych warunkach, warto zbudować odpowiednią rezerwę, czyli tzw. poduszkę finansową, która pozwoli poradzić sobie z nieprzewidzianymi trudnościami. 

Jak duża powinna być odpowiednia rezerwa finansowa? Zasadniczo przyjmuje się, że jej wysokość powinna wynosić tyle, ile przeciętne wydatki całego gospodarstwa domowego w okresie ok. 3-6 miesięcy. Zgromadzone środki powinny być łatwo dostępne, a zatem przechowywanie w ten sposób zbyt wysokiej kwoty byłoby nieopłacalne. Część swoich rezerw warto jednak zainwestować, aby utrzymać siłę nabywczą tych pieniędzy.

W Finax zalecamy wybór utworzenia rezerwy finansowej jako pierwszego celu inwestycyjnego.

9. Zacznij inwestować

Samo oszczędzanie to jednak jeszcze nie wszystko. Pieniądze odkładane na zwykłym koncie lub trzymane w tzw. “skarpecie” szybko tracą na wartości za sprawą inflacji, czyli ogólnego wzrostu poziomu cen. Możesz uchronić się jednak przed ich dewaluacją, inwestując.

W Finax uważamy, że pasywne inwestowanie w papiery wartościowe to najkorzystniejsze z możliwych rozwiązań. Kupując akcje, stajesz się współwłaścicielem firmy - nabywasz część jej aktywów oraz prawo do udziału w zyskach. Inwestując w obligacje, pożyczasz natomiast pieniądze odnoszącym największe sukcesy krajom lub przedsiębiorstwom z całego świata.

Dzięki pasywnemu podejściu inwestujesz w cały rynek, a nie w pojedyncze, wybrane aktywa. Pozwala to na dywersyfikację, która zapewnia odpowiedni rozkład ryzyka. Pomagamy również dostosować skład portfela do Twoich potrzeb i celów, pobieramy niskie opłaty, co przekłada się na wysoką zyskowność inwestycji.

Przy podejmowaniu decyzji finansowych ważne jest jednak, abyś dobrze je rozumiał i był ich pewien. Więcej informacji o tym, w jaki sposób możesz zwiększyć swoje kompetencje finansowe, znajdziesz w pierwszym punkcie naszej listy.

10. Zacznij inwestować na emeryturę

Chociaż większości z nas - w szczególności tej młodszej części - emerytura wydaje się jeszcze odległa, w rzeczywistości warto pomyśleć o niej jak najwcześniej. Zgodnie z zasadą procenta składanego, im szybciej zaczniemy oszczędzać z myślą o przyszłej emeryturze, tym wyższym świadczeniem będziemy mogli cieszyć się na stare lata.

Przyszłość obecnego systemu emerytalnego jest często kwestionowana - wielu młodych ludzi nie wierzy, że kiedykolwiek otrzyma państwową emeryturę. Bez względu jednak na to, jakie nadzieje pokładamy w tym systemie, trudno spodziewać się cudów. W 2019 r. średnia miesięczna emerytura w Polsce wynosiła zaledwie 1835 zł netto. Tymczasem średni czas trwania życia z roku na rok wydłuża się, co jest pozytywnym zjawiskiem, ale w praktyce oznacza, że na emeryturze spędzimy średnio więcej czasu, niż jeszcze poprzednie pokolenie. Warto zadbać o to, aby nasz standard życia w tym okresie był maksymalnie wysoki. 

To, jak ważne jest, aby pomyśleć o swojej przyszłości jak najwcześniej, najlepiej widać na konkretnym przykładzie. Jeżeli w wieku 30 lat zaczniesz odkładać na emeryturę 200 zł miesięcznie, przechodząc na nią w wieku 65 lat będziesz dysponować majątkiem, który pozwoli Ci pobierać dodatkowe 1 785 zł każdego miesiąca przez kolejne 20 lat. Jeśli rozpoczniesz 10 lat później, wysokość dodatkowego świadczenia w analogicznej sytuacji wyniesie zaledwie 750 zł. W Finax oferujemy specjalny plan inwestycyjny dedykowany przyszłej emeryturze.

Bez względu na to, jakie postanowienia noworoczne sobie wyznaczysz - pamiętaj, że są bez znaczenia, dopóki nie wprowadzisz ich w życie. Nie stawiaj sobie zatem poprzeczki zbyt wysoko. Duże zmiany to często suma małych kroków. Ważne, abyś opracował plan i z determinacją się go trzymał, a wyczekiwane efekty przyjdą szybciej, niż mógłbyś się ich spodziewać.