Niezależnie od tego, czy jesteś doświadczonym inwestorem, czy dopiero zaczynasz swoją przygodę na rynkach kapitałowych, zrozumienie funduszy ETF jest niezbędne do zbudowania solidnego portfela aktywów na długie lata.

Zacznijmy więc od samego początku. Czy wiesz, że pierwszy fundusz ETF na świecie powstał na giełdzie Toronto Stock Exchange (TIPs 35) w Kanadzie w 1990 roku? Trzy lata później, State Street Global Investors uruchomiło S&P 500 Trust ETF (SPDR lub „spyder” w skrócie - SPY), pierwszy amerykański ETF, który jest również obecnie największym funduszem na świecie, z aktywami o wartości ponad 500 miliardów dolarów. Z jednego funduszu notowanego na giełdzie w 1993 r., rynek amerykański urósł do 102 różnych funduszy w 2002 r. i prawie 1000 do końca 2009 r.

Pierwsze dwa ETF-y w Europie ujrzały światło dzienne dokładnie 10 lat po wystartowaniu ich odpowiedników w Kanadzie. W kwietniu 2000 r. bazowe dwa instrumenty finansowe tego typu (Euro Stoxx 50 i Stoxx Europe 50) były notowane na niemieckiej giełdzie papierów wartościowych (Deutsche Boerse).

Czym są fundusze ETF i jak działają?

ETF to skrót od „Exchange Traded Fund” czyli w dosłownym tłumaczeniu fundusz, który jest notowany na giełdzie. Fundusze typu ETF, podobnie jak fundusze inwestycyjne, gromadzą kapitał od wielu inwestorów, który jest później lokowany w aktywa finansowe zgodnie ze strategią zarządzających funduszem.

Ale jak właściwie działają fundusze? To firmy inwestycyjne, powstałe w celu umożliwienia szerszemu gronu inwestorów dostępu do rynków finansowych. Emitują one tzw. jednostki uczestnictwa, które są publicznie dostępne, gdzie udziały poszczególnych osób stanowią proporcjonalną część całkowitego majątku danego funduszu. Ta koncepcja zbiorowego inwestowania pozwala funduszom inwestować kapitał w różnego typu aktywa finansowe, co ostatecznie skutkuje potencjalnym zwrotem dla każdego inwestora, odpowiadającym jego udziałowi w zainwestowanym kapitale.

Mówiąc prościej, wyobraźmy sobie fundusz jako zbiórkę na wspólny prezent z okazji urodzin jednego z Twoich znajomych. Powiedzmy, że zgadzasz się z innymi 9 osobami, że każdy z was wpłaci 80 złotych, zbierając w ten sposób 800 złotych, wystarczające na weekendowy pobyt w miejscu, o którym twój znajomy marzył od dawna. Każda z osób biorących udział w zbiórce wnosi swój własny wkład, a fundusz, podobnie jak organizator, wykorzystuje kapitał do realizacji życzeń całej grupy. Żaden z was nie mógłby sobie pozwolić na taki prezent w pojedynkę, ale dzięki wspólnej zrzutce staje się to możliwe.

Na tym polega istota działania funduszy - umożliwiają one mniejszym inwestorom dostęp do inwestycji w papiery wartościowe, które mogą być dla nich niedostępne na własną rękę. Podobna zasada dotyczy funduszy ETF. Dzięki nim można uzyskać dostęp do zróżnicowanego portfela aktywów o dobrze rozłożonym ryzyku, z wysokim poziomem dywersyfikacji, a to wszystko w bardzo tani sposób, nawet za niewielką cenę zakupu poszczególnych jednostek. Dzięki temu niewiele instrumentów finansowych może się równać z ich skutecznością.

Różnice między funduszami ETF a funduszami inwestycyjnymi

Chociaż ETF i fundusze inwestycyjne mają podobny charakter, to w kilku aspektach różnią się między sobą. Główny kontrast polega na metodzie kupna i sprzedaży udziałów funduszu - w przypadku ETF odbywa się to na giełdzie, natomiast w funduszach inwestycyjnych odbywa się to najczęściej poprzez dystrybutora, którym może być np. bank.

Różnica ta działa na korzyść funduszy ETF. Po pierwsze, koszty transakcyjne są zwykle niższe, ponieważ płaci je operator giełdy, a nie zarządzający funduszem, co skutkuje korzystniejszymi cenami dla inwestorów. Po drugie, fundusze ETF umożliwiają handel w ciągu dnia (podobnie jak na przykład akcje), podczas gdy udziały w tradycyjnych funduszach inwestycyjnych można kupować i sprzedawać dopiero po zamknięciu dnia handlowego.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, aktywnie zarządzane fundusze inwestycyjne mają wyższe opłaty w porównaniu do funduszy ETF, które pasywnie śledzą ruchy indeksów, takich jak np. S&P 500.

Ale dlaczego tak jest? To rozwarstwienie w opłatach wynika z nieodłącznych kosztów, które wiążą się z aktywnym inwestowaniem. Obejmują one opłaty dla zarządzających funduszami, którzy próbują osiągnąć lepsze wyniki niż rynek poprzez aktywny handel. Płacisz zarządzającemu i jego zespołowi w nadziei, że osiągnie on lepsze wyniki niż rynek. Należy jednak zauważyć, że chociaż aktywni menedżerowie osiągają lepsze wyniki, w dłuższej perspektywie często są oni wyprzedzani (pokonywani) przez proste pasywne strategie, polegające tylko na naśladowaniu ruchu indeksów.

Żródło: Cgcashgroup

Analizy takie jak SPIVA (S&P Indices Versus Active) potwierdzają ten fakt. Chociaż konkretne wyniki mogą się różnić w poszczególnych edycjach publikowanego raportu, to w dalszym ciągu główne wnioski pozostają niezmienne. Jednym z nich jest to, że aktywnie zarządzane fundusze często osiągały gorsze wyniki niż ich benchmarki, zarówno w krótkim, jak i długim okresie. Co więcej, nawet jeśli niektóre fundusze tymczasowo osiągały wyniki lepsze od swoich benchmarków, rzadko utrzymywały tą przewagę w dłuższym horyzoncie czasu.

Dane mówią nam, że w Europie nawet 98% aktywnie zarządzanych funduszy akcyjnych skoncentrowanych na globalnych akcjach nie osiągnęło lepszych wyników niż rynek w okresie dziesięciu lat! Ten głęboko zakorzeniony stan wskazuje na wyzwania, przed którymi stoją menedżerowie funduszy, próbując uzasadnić swoje koszty i konsekwentnie osiągać ponadprzeciętne wyniki. Dlatego też inwestowanie w pasywne strategie z wykorzystaniem funduszy ETF może być atrakcyjną opcją dla inwestorów ceniących przejrzystość, niższe koszty i długoterminową spójność jeśli chodzi o stopy zwrotu. 

Istnieją fundusze ETF dla każdego rodzaju aktywów

Obecnie, w 2024 r., na całym świecie dostępnych jest ponad 12 000 funduszy ETF, z około 600 różnymi firmami zarządzającymi i łącznymi aktywami w wysokości 12,25 biliona dolarów. Fundusze ETF są jednymi z najpopularniejszych narzędzi inwestycyjnych dla inwestorów instytucjonalnych i indywidualnych, odpowiadając zazwyczaj od 26% do 30% dziennego wolumenu obrotu w USA w ostatnich latach.

Na poniższym wykresie FRED (dane banku centralnego USA) możemy zobaczyć, jak popularność funduszy ETF rozwijała się w ciągu ostatnich 15 lat i jak coraz więcej osób dostrzegało zalety inwestowania głównie w indeksy.

Żródło: Federal Reserve of St. Louis

Obecnie oferowane są różne rodzaje funduszy ETF, a najpopularniejsze z nich to

• Indeksowe fundusze ETF: Są one przeznaczone do śledzenia określonych indeksów światowych. Jednymi z najpopularniejszych są S&P 500, Stoxx Europe 600 i MSCI World.
• Obligacyjne fundusze ETF: Te fundusze ETF śledzą różne koszyki obligacji.
• Surowcowe fundusze ETF: Oferują ekspozycję na metale szlachetne, towary czy ropę naftową. Istnieją różne rodzaje surowcowych funduszy ETF, które koncentrują się wyłącznie na jednym rodzaju surowca lub całej ich grupie.
• Branżowe lub sektorowe fundusze ETF: Te fundusze ETF są wąsko skoncentrowane na jednym sektorze, np. farmaceutycznym, użyteczności publicznej lub technologicznym.
• Fundusze ETF rynków zagranicznych: Umożliwiają przykładowo łatwy dostęp do krajów z rynków wschodzących. Dlaczego warto mieć ekspozycję na aktywa z tych gospodarek szczegółowo omawialiśmy w tym artykule.

Jak fundusze ETF replikują zwroty ze swoich aktywów bazowych?

Istnieją dwa podstawowe rodzaje replikacji: fizyczna i syntetyczna. W przypadku fizycznego ETF, dostawca funduszu próbuje śledzić indeks, kupując proporcjonalnie ważone aktywa bazowe indeksu, np. akcje, aby odzwierciedlić ruch indeksu (pełna replikacja). W przypadku, gdy dostawca ETF kupuje tylko wybrane składniki aktywów indeksu, nazywa się to próbkowaniem (ang. sampling).

Z drugiej strony, replikacja syntetyczna jest realizowana głównie poprzez instrumenty pochodne. Dostawca ETF może podpisać umowę z bankiem inwestycyjnym na gwarantowanie zwrotu określonego indeksu w zamian za opłatę. Metoda ta znana jest jako replikacja syntetyczna (oparta na swapach). W segmencie replikacji syntetycznej poczyniono postępy w zakresie regulacji i bezpieczeństwa pozycji swapowych, co skutkuje lepszym postrzeganiem syntetycznych funduszy ETF w kontekście inwestycyjnym.

Dywersyfikacja: Kluczowa zaleta funduszy ETF

Jedną z kluczowych zasad udanego inwestowania jest dywersyfikacja. Zamiast inwestować w wąski zakres papierów wartościowych lub ograniczać się tylko do jednej klasy aktywów, zaleca się zbudowanie zdywersyfikowanego portfela z szerokim zakresem posiadanych instrumentów finansowych. Takie podejście chroni Twój majątek: gdy jedna inwestycja zawiedzie, inne powinny zrekompensować straty. Fundusze ETF to świetny sposób na dywersyfikację portfela inwestycyjnego w tym zakresie.

W Finax zwracamy szczególną uwagę na ten aspekt, a nasze portfele składają się z ponad 13 000 papierów wartościowych dystrybuowanych w 92 krajach. Ta różnorodność zapewnia maksymalną ochronę i zmniejsza ryzyko inwestycyjne. Jak często podkreślamy, takie podejście zapewnia, że nie wkładasz wszystkich „jajek” do tego samego koszyka, ale rozkładasz je na tysiące koszyków, dzięki czemu jeśli jeden koszyk ucierpi, masz wiele innych, w których Twoje środki są bezpieczne.

Jak inwestować w fundusze ETF?

Fundusze ETF oferują inwestorom tani sposób na zdywersyfikowaną ekspozycję rynkową. Dzięki nim można czerpać korzyści z niższych kosztów transakcyjnych, niż gdyby inwestor sam kupował poszczególne papiery wartościowe (szczególnie w takich ilościach, jak robi to fundusz). ETF-y umożliwiają dostęp do szerokiego rynku za pomocą jednego produktu. Większość z nich stosuje pasywne strategie podążające za indeksami, co przekłada się również na niskie opłaty, które ponosi inwestor.

Około 15 lat temu inwestowanie było znacznie bardziej skomplikowane, a oferta ograniczona i wiązała się zwykle z wysokimi kosztami. Dziś, dzięki cyfryzacji i globalizacji, inwestowanie jest łatwiejsze niż kiedykolwiek. W Finax możesz zacząć budować swój kapitał już od 50 zł lub 10 euro, korzystając z wszystkich zalet jakie oferują fundusze ETF: dywersyfikacji, przejrzystości, niskich opłat oraz automatycznego rebalansowania, które czuwa nad odpowiednim poziomem ryzyka w portfelach naszych Inteligentnych Inwestorów, pozwalając im spać spokojnie i cieszyć się wysokimi stopami zwrotu ze swoich inwestycji.

Teraz nie masz już wymówek ani powodów do obaw o swoją finansową przyszłość. Wiesz, jak możesz rozpocząć swoją przygodę z inwestowaniem nawet przy niewielkich kwotach, mając w swoim portfelu aktywa z całego świata. Nie zwlekaj i zacznij inwestować, aby osiągnąć swoje finansowe cele.