Finax Blog

Informacje, które pomogą Ci właściwie inwestować

Z jakimi opłatami musimy się liczyć inwestując w fundusze?

W poprzednim wpisie poruszyliśmy temat procenta składanego, wnioski jakie podkreśliliśmy były takie, że regularne oszczędzanie i powstrzymanie się od wypłat osiągniętych zysków przed zakończeniem inwestycji zwiększają szanse wygenerowania większych korzyści w przyszłości. Ale to zapewne każdy mniej lub bardziej doświadczony inwestor już wie i jest w stanie sobie wyobrazić.

Maciej Wrotniak | Finanse osobiste | 2. lipca 2020

W dzisiejszym artykule przyjrzymy się tematowi z drugiej strony, mianowicie od strony kosztowej naszych inwestycji. Porównamy inwestycję w ETF za pomocą platformy Finax z popularnymi  i ogólnodostępnymi funduszami inwestycyjnymi dostępnymi w Polsce.

Istotnym elementem oceny inwestycji są przyszłe koszty, jakie są związane z przystąpieniem i udziałem w danym funduszu. Koszt uczestnictwa w funduszu bywa często przykrywany i zapisywany „z gwiazdką” lub „małym druczkiem”, ale jest jednym z najważniejszych elementów oceny funduszu. Można bowiem sobie wyobrazić taki fundusz, który zarabia na swoich inwestycjach, ale przez swoją politykę opłat nie zarabia dla nabywcy jednostki, ale o tym za chwilę.

Inwestując w fundusze inwestycyjne ponosimy 4 rodzaje opłat:

  • opłata za zarządzanie (to najważniejsza z opłat, pobierana jest codziennie jako procent (1/365 stawki rocznej) od zainwestowanych środków, finansuje działalność funduszu, a dokładnie Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych)
  • opłata dystrybucyjna (pobierana jednorazowo jako procent od wpłacanej kwoty, jest wynagrodzeniem dystrybutora za pośrednictwo w sprzedaży)
  • opłata umorzeniowa (opłata stosowana najczęściej w długoterminowych programach systematycznego oszczędzania, czy też programach z jednorazową wpłatą o określonym czasie trwania, pobierana jako procent od wypłacanej kwoty)
  • opłata za zamianę lub konwersję (opłata pobierana przez TFI na pokrycie kosztów zamiany lub konwersji pomiędzy subfunduszami)

W dalszej części omówimy szczegółowo powyższe opłaty i wskażemy jaki mają one wpływ na nasze inwestycje i zyski na koniec dnia.

Osiągaj lepsze wyniki 

Wypróbuj tanie fundusze ETF.


Opłata za zarządzanie

Wysokość maksymalnych opłat jest w dużej mierze zależna od rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 13 grudnia 2018 roku w sprawie maksymalnej wysokości wynagrodzenia stałego towarzystwa za zarządzanie funduszem inwestycyjnym otwartym lub specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym (Dz. U. z 2018 roku poz. 2380). 

Zgodnie z rozporządzeniem maksymalna wysokość docelowego wynagrodzenia stałego towarzystwa za zarządzanie funduszem nie może być wyższa niż 2% wartości aktywów netto funduszu w skali roku. Obniżki opłat mają wchodzić stopniowo:

  • od 1 stycznia 2019 roku – mają wynieść maksymalnie 3,5% wartości aktywów netto funduszu w skali roku
  • od 1 stycznia 2020 roku – maksymalnie 3%,
  • od 1 stycznia 2021 roku – maksymalnie 2,5%

Ograniczenie do maksymalnie 2,0% ma obowiązywać od 2022 roku.

 Wysokość kosztów zależy w głównej mierze od typu funduszu na jaki się zdecydujemy i co warto podkreślić jest niezależna od wypracowanych efektów. W Polsce klasyfikujemy fundusze w 4 głównych kategoriach w zależności od typu funduszu, tj. pieniężne, obligacyjne, zrównoważone, akcyjne. Obecnie przyjmuje się, że średnia opłata za zarządzanie w poszczególnych typach funduszy kształtuje się następująco:

Wysokość tej opłaty determinuje w dużej mierze zyski z naszej inwestycji, ponieważ jest ona pobierana niezależnie od wypracowanych wyników funduszu. Dodatkowo dla inwestora opłata za zarządzanie jest w pewnym sensie „niewidoczna”, gdyż aktualizowana i podawana w każdy dzień roboczy wartość jednostki funduszu uwzględnia już ten koszt (pomniejsza jej wartość).

Dla przykładu, gdy inwestujesz w fundusz, który pobiera 5% opłaty za zarządzanie to, gdyby fundusz wypracował na koniec roku zysk w wysokości:

  • 10%, to po odcięciu kosztów Tobie zostaje 5% zysku z inwestycji;
  • 5%, to zostajesz z kapitałem podstawowym (stopa zwrotu = 0%);
  • 4%, to ponosisz stratę w wysokości 1% zainwestowanej kwoty (pomimo tego, że sam fundusz wygenerował zysk!).

Gdy taka sytuacja powtarza się co roku przez kilka lat, różnice w inwestycji zwiększają się wielokrotnie, tak, tak, dobrze myślisz, to też efekt procentu składanego. Przeanalizujmy sobie przykład, w którym inwestujesz kwotę 10 000 PLN na okres 10 lat, przy stałej stopie zwrotu 10%. Zobaczymy jak zmienia się Twój zysk w zależności od opłaty za zarzadzanie:

Jak widzimy już opłata za zarzadzanie w wysokości 1% rocznie powoduje, że po 10 latach Twoje zyski mogą być o ok. 16% mniejsze.

Na poniższym wykresie przedstawiono wyniki dla dłuższych okresów jakie teoretycznie osiągnęłyby różne fundusze stosujące różne opłaty za zarządzanie.

Jak widać z każdym 1% opłaty Twoje zyski po 40 latach topnieją o ok. 50%

W ramach ciekawostki, spójrzmy jak kształtują się opłaty na najbardziej rozwiniętym rynku funduszy, to jest w USA:

Dodatkowo każde TFI może sobie wyznaczyć ruchomą część opłaty tzw. success fee (premia za sukces), która jest naliczana, gdy wzrost wartości jednostki przekracza z góry ustalony cel inwestycyjny, którym może być np. założony procent rocznie lub jakiś inny wskaźnik rynnowy – nazywany benchmark (np. WIG, MSCI). Inaczej zarządzający uzyskują prawo do nagrody w postaci wyższego wynagrodzenia, ale tylko pod warunkiem, że odniosą sukces w inwestycjach.

Opłata dystrybucyjna

Na początku inwestycji oraz w krótkim terminie, może mieć ona dużo większe znaczenie, gdyż jest pobierana już w momencie wpłaty kapitału podstawowego. Jest więc, jest bardziej widoczna dla oka i odczuwalna dla portfela. Zwykle na polskim rynku waha się od 0 do 4%. W praktyce oznacza, to że w przypadku opłaty w wysokości 4%, gdy wpłacisz 10 000 PLN, to na Twojej inwestycji pracuje tylko 9 600 PLN. Idąc dalej, gdy wybrany fundusz zarobi w jakimś okresie (np. kwartał) ok. 4,167%, to Twoja inwestycja wyjdzie na zero, tj. stan konta inwestycyjnego będzie równy wpłaconej kwocie. To znaczy ponad 4% pierwszych zysków pokryje Ci pobraną opłatę i dopiero od tego poziomu możesz liczyć „prawdziwe” zyski z inwestycji.

Opłata umorzeniowa 

To koszt pobierany przy wypłacie środków jako procent od wypłaconej kwoty. W momencie zakończenia inwestycji Inwestorowi zostaje wypłacony wygenerowany zysk pomniejszany o ten koszt.

Nie należy go mylić z podatkiem od zysków kapitałowych, w Polsce nazywany podatkiem Belki, który jest niezależny i potrącany na końcu od każdego zysku kapitałowego, który nam zostanie po potrąceniu wszystkich prowizji i kosztów związanych inwestycją.

Opłata umorzeniowa występuje najczęściej, ale nie tylko, w przypadku systematycznych planów oszczędzania, w których inwestor niejako zobowiązuje się do cyklicznej i stałej wpłaty określonej kwoty przez dany okres lub w przypadku funduszy zamkniętych, które mają określony cel inwestycyjny lub czasowy horyzont i nie można go zmienić w tracie inwestycji. Wówczas taką opłatę można porównać do kary umownej za zerwanie umowy przed czasem lub niedotrzymaniem warunków umowy (w tym wypadku wypłatę środków przed deklarowanym w umowie czasem).

Opłata za zamianę lub konwersję

Obecnie w Polsce jest to rzadko stosowana opłata, nie mniej występuje i należy zwrócić na nią uwagę. Natkniemy się na nią w przypadku zmiany naszej strategii inwestycyjnej i zmianę funduszu, w który chcemy inwestować. Jeśli zdecydujemy się na zmianę w ramach tej samej „rodziny” tzw. parasola funduszy w tym samym TFI, zwykle opłata taka nie jest pobierana. Koszt pojawia się w momencie zmiany funduszu na inny w innym parasolu funduszy w ramach tego samego TFI. Sam TFI z kolei przeznacza ją na pokrycie swoich kosztów obsługi zlecenia, tj. zamiany lub konwersji pomiędzy subfunduszami.

Wysokość wszystkich opłat pobieranych przez fundusz powinna znajdować się w ich prospekcie informacyjnym lub innych materiałach informacyjnych. 

Zaplanuj 15-minutową rozmowę za darmo

Pomożemy Ci zacząć i dowiedzieć się więcej o firmie Finax.


Opłaty w praktyce

To tyle teorii, teraz przejdźmy do praktyki. Jak wyglądają opłaty w funduszach dostępnych w Polsce?

Poddaliśmy analizie 5 najbardziej popularnych w Polsce funduszy akcyjnych, które charakteryzują się podobnym ryzykiem liczonym wskaźnikiem SRRI . Jako kryterium popularności uwzględniono wielkość środków pieniężnych, które znajdują się pod zarządzaniem funduszu, czyli tzw. wartość aktywów netto (WAN). Wartość ta pokazuje ile środków zostało ulokowanych w funduszu.

Poniżej przedstawiono standardowe opłaty pobierane przez dany fundusz, na podstawie oficjalnych materiałów informacyjnych (najczęściej jest to Karta Funduszu lub Kluczowe Informacje Dla Inwestorów) dostępne na stronie www danego TFI.

A jak to wygląda w Finax?

Finax oferuje hybrydowe rozwiązanie, w którym jest połączona mała opłata dystrybucyjna w wysokości 1,2% (1% + VAT), z możliwością jej zniesienia pod warunkiem wpłaty równowartości 1 000 EUR oraz opłaty za zarządzanie rzędu 1,2% (1% + VAT) rocznie od wartości portfela (pobierana miesięcznie w proporcjonalnej wysokości). W Finax nie ma opłaty przy wypłacie środków oraz przy zmianie posiadanych papierów wartościowych (prowizja za zakup akcji, funduszy wynosi 0 PLN).

Wróćmy zatem do naszego przykładu, w którym inwestujesz 10 000 PLN na 10 lat przy stałej stopie 10% i sprawdzamy jak to wygląda w przypadku inwestycji za pomocą platformy Finax. Otrzymaliśmy następujące wyniki:

I w dłuższym okresie:

W Finax trzymujemy zatem możliwość zainwestowania w papiery wartościowe o możliwej wyższej oczekiwanej stopie zwrotu i ryzyku porównywalnym z funduszami akcyjnymi za to w cenie zbliżonej do opłaty za fundusze bezpieczne (niższa oczekiwana stopa zwrotu i mniejsze ryzyko).

Podsumowując podstawowym kryterium, którym należy się kierować przy wyborze inwestycji w fundusz jest ocenienie kosztów funkcjonowania funduszy oraz nierzadko sama przejrzystość w ich przedstawieniu. W przypadku gdy nie rozumiemy reguł w opłatach czy działalności funduszu, to odpowiedzi warto poszukać jeszcze przed nabyciem jednostek. Wówczas unikamy zaskakujących kosztów przy rozpoczęciu i zakończeniu inwestycji oraz z większą dokładnością oszacujemy ostateczne wyniki naszych inwestycji.

Inwestuj jak profesjonalista 

Z niskimi opłatami, bez emocji i online.

Maciej Wrotniak
Maciej Wrotniak
Analityk Finansowy
Słowa kluczowe
Nie znaleziono słów kluczowych
Udostępnij artykuł
| |

Najczęściej czytane artykuły

26. lipca 2022

6 rad, których możesz nauczyć się od bogatych ludzi

Prawie 80% bogatych ludzi zbudowało swój majątek od podstaw. Juraj Hrbatý jest jednym z nich. Nie odziedziczył swojej fortuny, ale zapracował na nią. Wciąż trzyma jednak głowę nisko i nie trwoni pieniędzy. Poznaj kilka rad od założyciela Finax, które mogą pomóc Ci poprawić i Twoją finansową przyszłość.

Czytaj więcej
12 rad, jak zaoszczędzić setki złotych miesięcznie | Finax.eu
16. grudnia 2020

12 rad, jak zaoszczędzić setki złotych miesięcznie

Bądźmy szczerzy, oszczędzanie pieniędzy jest wyzwaniem. Nie możesz zmusić się od oszczędzania? Nie tylko Ty. Większość ludzi żyje od wypłaty do wypłaty, a to nie w porządku! Lista prostych kroków pozwalających zaoszczędzić pieniądze pomoże wielu z Was.

Czytaj więcej
27. września 2022

Co to procent składany i jak pomoże ci stać się bogatym?

„Procent składany to ósmy cud świata. Kto to rozumie, zarabia, a ten kto nie, ten płaci.” – to słynne zdanie autorstwa Alberta Einsteina. Procent składany z biegiem czasu przyspiesza wzrost wartości Twoich oszczędności i inwestycji. Z drugiej strony, z czasem powiększa również Twoje zadłużenie.

Czytaj więcej
Inwestowanie w złoto - wady i pułapki | Finax.PL
21. lipca 2020

Inwestowanie w złoto - wady i pułapki

Zainteresowanie złotem wzrosło w ostatnich miesiącach. Sprzedawcy wykorzystują recesję gospodarczą jako argument na korzyść złota, co dezorientuje wielu potencjalnych inwestorów. Przeanalizowaliśmy dla Ciebie historię złota i wszystkie parametry inwestowania w niego. Przedstawiamy Ci informacje o tym, ile możesz zarobić na złocie, ile kosztuje ta przyjemność, czy w ogóle opłaca się kupować złoto, na co należy uważać w przypadku złota oraz kiedy i jak odpowiednio w nie zainwestować.

Czytaj więcej
Chętnie Ci doradzimy!
Zaplanuj rozmowę
phone-icon